59
RHETORICA.
INgens hoc venerandae antiquitatis monumentum, et humanam aequans staturam, (quod in summi Maecenatis quondam mei, Principis Justiniani palatio olim delineavi) ex albo marmore, praeclare factum est ab opifice perfectissimae artis; Rhetoricam sive Oratoriam nobis sistente, civili scientiae additam; ut quoddam ad homines bene gubernandos instrumentum. Dextram supra oculos, in summis affectibus et contentionibus, extendit, sine qua actio est iners; nam multas parit et rerum et animi significationes, ipsamque verborum copiam sequitur: Hac poscimus, pollicemur, vocamus, dimittimus, minamur, supplicamus, abominamur, admiramur, timemus, prohibemus, interrogamus, probamus, negamus; gaudium, tristitiam, dubitationem, confessionem, poenitentiam, modum, copiam, numerum, tempus ostendimus. Oratores, ad dicendum se componentes, manu silentium imperasse, testatur perspicue Persius, Satyra quarta, sic scribens:
Fert animus, calidae fecisse silentia turbae
maiestate manus.
Quod et Lucanus, primo, de Julio Caesare agens, confirmat his verbis:
--- -- -- -- tumultum
composuit vultu, dextraque silentia fecit.
Verum quo manus gestu? quo motu? Digitorum concrepatione interdum audientia parabatur; indice praeterea et medio in iotam erectis, caeterisque pollice compressis silentium indicebatur. Ac dexteram quidem unam id operis habuisse, nec, nisi extentam et porrectam hoc ipsum perfecisse, docet nos Apostolus; qui defensionem suam exordiri volens coram Agrippa Rege, manum prius extendisse dicitur, ut sibi conciliaret andientiamaudientiam; quare Agrippa ad Paulum ait: Permittitur tibi loqui pro temet ipso! Tunc Paulus, extenta manu, coepit rationem reddere. Sed et iuniorem Justinum Imperatorem, ubi primum Imperii diademate fuit redimitus, ut populi faventiam sibi compararet, teste Corippo,
---- Crucis faciens signum vener abile, sedit,
erectaque manu, cuncto praesente Senatu,
Ore pio haec ait. -- -- --