60
MARPHORIVS, alias RHENVS.
ROmani cuiusdam Imperatoris solicitudine, statuam hanc in memoriam Rheni positam fuisse, multi ad suspicandum ducuntur; ad hunc enim limitem varia Romanorum cum nostris bella, et excursiones quotidianae: Quam ob caussam ad Rheni ripam perpetua legionum praesidia disposita habebant. Caeterum illa ex integro candidissimi marmoris saxo facta, hominis figuram bis aequat; in fonte Capitolino, e regione M. Aurelii, quondam conspicua. Itali Marphorium (vulgo Marfuori) vocant, Pasquini congerronem; de quo obsoleti et deridiculi versus hi usurpantur:
il qual [ne alcun si pensi che io¶ l’inganni]
nacque con questa barba, e in que-¶ sti panni,
e fù si grande, in sin ch’era piccino,
non mangiò mai, ne bevè; et è vi-¶ cino
à forse piu di mille e quatregen-¶ to anni,
non dimeno di sagi, e si affani
tutti, del mondo, non stima un qua-¶ trino
sempre. E si puo dir nudo, al ac-¶ qua, al sole,
al vento, e’ in terra stassi senza¶ tetto,
ne un dente pur, non ch’altro¶ mai si duolè,
di natura quieto, grave, et ischiet-¶ to,
candido, di pochissime parole,
et à molte facende atto, e perfetto;
anchor che per dispetto
già lo storpiasser certi traditori,
come vedete, et hà nome MAR-¶ FVORI.
Vidit M. Freherus apud Coloniam Agrippinensem Rheni sigillum aeneum, (qualis in nummis Tiberinus pater, Danubius, Nilus, Euphrates exprimitur) cum imagine Drusi, et literis hisce; DEVS RHENVS. Inter varias regiones, quas alluit, Palatinatus, et in hoc Heidelberga emicat; ubi aula Electoris Serenissimi, CAROLI LVDOVICI, semirutae ac spoliatae patriae Servatoris prudentissimi; apud quem studia et artes in honore et pretio sunt: Testem totam Academiam citamus, in quo universale (ut vocant) studium gloriosae memoriae Princeps, Rupertus, anno MCCCXLVI. instituit. Postremo flos Liberi patris omnium iudicio laudatissimus ea et unica parte ditionis Palatinae in montibus illis nascitur, quae a Baccho nomen Bacharach habere creditur: Inde et accolae Bacchi aram, hoc est, saxum ingens quadratum, in Rheni alveo, extare perhibent, quod per intentiorem solis aestum aliquando deficiente flumine retectum, optatioris vindemiae certum signum praebet. De hoc Henr. Stephanus:
Bacchi igitur merito tribuit tibi nomen ab ara
Bacchara, quicunque est primus tibi nominis autor.