12
Spondere et patrare nefas, iniuria du-
plex,
Quam satius fuerat contemerare fi-
dem.
Obstupuere: timor iubet impallescere
vultum;
Velle suum non vult, virgo, petita pa-
ret.
Heic praesens iuvenis lacrimas compe-
scere nescit:
Cor, fax, et facies cerea, comma-
duit.
Iudicis officium violavit dura tyran-
nis:
Displicet ile sibi principis obsequio.
Emicat e vultu pietas generosa: securis
Imminet, atque ictum dum ferit, ipsa
tulit.
Lugubre post fatum remanet constantia
victrix,
Quam decorat superum, fronte viren-
te, chorus.
Haec pinxit nostri saecli, Sandrartus, Apel-
les,
Ceu praesens tragicam viderit ipse ne-
cem.
G. P. Harsdörfferus.
Effigiem Ferdinandi III. Imperatoris pingit.Circa idem tempus a Sacra Sua Caesarea Maiestate Ferdinando III. missis literis securitatis hic noster Artifex Viennam vocabatur: ubi summum hoc mundi Caput in ornatu suo Caesareo, quasi vivum effiguravit: quae Effigies tantopere etiam suae Maiestati perplacebat, ut simili quantitate etiam Et Imperatricis, Regisque Romanorum. Effigies Imperatricis ipsi pingenda esset; parique statura etiam Ferdinandi IV. Romanorum Regis; nec non Archiducis Leopoldi, Et Leopoldi Archiducis.qui summas nunc rerum tenet, icones. Qua occasione Plastes ille celeberrimus Daniel Neubergerus in conclave Caesareum simul admissus effigiem Caesaream cera pariter fingebat; Artificisque nostri prototypo deinde ad multa sua opera utiliter usus est. Pro his omnibus Artifex hic noster non larga saltem remuneratione cumulabatur, sed torquem simul aureum cum numismate Caesareo dono accipiebat, confirmata simul nobilitate eius priore et insignibus suis, novo praeterea coronae Regiae augmento amplificatis, et concesso eidem in perpetuum nomine a Sandrart in Stockau.
In magna est gratia penes Imperatorem.Cumque Sacra Sua Caesarea Maiestas peritiam Artis pictoriae haberet perfectissimam, non parum sane exhinc adaugetur Patroni nostri gloria, quod tantus Princeps atque monarcha incomparabilis non summopere tantum contentus esset felicissimis illius operibus, sed et ad arcana saepius illum admitteret colloquia gratiosissima, singularique eundem clementia foveret: effigiemque praeterea suam ab isto confectam, manu Steinii Chalcographi celeberrimi forma maiore typis aeneis publicari curaret.
Adde quod propria saepe manu eidem scriberet, communicatis nonnunquam inventionibus suis poeticis (quibus revera excellebat Maiestas sua,) quarum exemplum non immerito hic subnectimus.
Inventio Imperatoris pro iconibus familiae Austriacae.Jupiter aquilae insidens in terra, dextra oleae ramum, sinistra fulmen suum tenens, lauro coronatus meam referre posset iconem. E caelo duae Imperatrices demortuae, ut Juno et Ceres, divitias illi et ubertatem; Regina Hispaniae ut Minerva armaturam et Artem offerant; Bellona Imperatrix nunc viva, instrumenta bellica; Leopoldus Wilhelmus Archidux in forma Martis, alia instrumenta militaria pedibus eius submittant; Romanorum Rex in forma Apollinis instrumenta musica; et filius meus minor in forma Amoris, vestitus tamen, pharetram arcumque exhibeant.
Quod opus iconicum cum deinde Serenissimus Elector Brandenburgicus Pragae in pinacotheca Caesarea singulariter laudaret, dono eidem a S. S. Caes. Maiestate oblatum, Berolinumque transportatum est, ubi honoratissimo quodam in loco adhuc conspicitur.
Opus Aichstadianum de oleo S. Walpurgis.Obtenta tandem omnium clementissima dimissione, Stockavii iterum tabulam pingebat Celsissimo Principi Episcopo Aichstadiano pro altari Aedis S. Walpurgis, magnitudine triginta pedum. Ubi Celsitudo sua in pergula quadam Episcopa induta habitu ab omnibus illius Capituli Canonicis cincta spectatur, quasi auxilium levatis e caelo oculis sollicitans pro magna quadam aegrorum copia, qui ab oleo illo e tumba S. Walpurgis exsudante, et ab angelis quibusdam distributo sanitatem expectant. In hac autem turba caeci sunt, claudi, variisque morborum generibus vexati, ex omni statuum genere; tam Christiani, quam Turcae, Persae, Aethiopes, et exotici alii, partim equis advecti, partim ab aliis apportati et adducti; quorum omnium gestus, affectusque tanta arte expressi sunt, ut oculus considerando deficiat, integrumque iis describendis vix sufficeret volumen. Unde multi quoque Principes atque magnates miraculi huius pictorii gratia hunc locum visitant, quique exinde multo factus est frequentior: ut propterea Artifex noster largis quoque oneratus sit muneribus.
Opera Lambacensia.Ut autem ad alia quoque illius rariora transeamus, prae omnibus hic occurrunt septem Altaria Lambacensia, sollicitante Reverendissimo illius Coenobii Abbate Placido, tanta varietate elaborata, ut omnia quasi in illis concurrant picturarum genera, et Academia hic potius inveniatur integra, quam nuda unius templi ornamenta: unde tanta quoque nunc est illius loci, quamvis solitarii alias, frequentia, ut Imperatores quoque, Cardinales, Archiduces